تطبیق و بومیسازی اصول معماری بیوفیلیک با هدف ارتقای کیفیت طراحی در مجتمعهای گردشگری استان گیلان
کلمات کلیدی:
بیوفیلیک , گردشگری, طراحی پایدار, مجتمع گردشگری, کیفیت معماری, گیلانچکیده
ارتقای کیفیت طراحی در مجموعههای گردشگری مستلزم بهرهگیری از رویکردهایی است که ارتباط مؤثر میان انسان و طبیعت را تقویت کنند. معماری بیوفیلیک بهعنوان یکی از رویکردهای نوین، با تأکید بر پیوند انسان و محیط طبیعی، ظرفیت بالایی جهت بهبود تجربه فضایی در فضاهای گردشگری دارد. پژوهش حاضر با هدف تطبیق و بومیسازی اصول معماری بیوفیلیک برای کاربست در طراحی مجتمعهای گردشگری استان گیلان انجام یافته است. پژوهش از نوع کاربردی ـ توسعهای است و با روش توصیفی ـ تحلیلی بر پایه مطالعات اسنادی و کتابخانهای صورت گرفته است. در گام نخست، ابعاد و مؤلفههای معماری بیوفیلیک و همچنین شاخصهای سنجش کیفیت در معماری بررسی شد. سپس با تحلیل تطبیقی، مؤلفههایی از معماری بیوفیلیک که قابلیت انطباق با شرایط بومی گیلان و ظرفیت اثرگذاری بر کیفیت طراحی دارند، شناسایی گردید. بر اساس یافتههای تحقیق، کیفیت معماری در چهار حوزهی کیفیت کالبدی، کیفیت محیطی، کیفیت فضایی و کیفیت معنایی قابل ارزیابی است. همچنین نتایج نشان داد که مؤلفههایی همچون ارتباط مستقیم و غیرمستقیم با طبیعت، بهرهگیری از فرایندها و الگوهای طبیعی، سازماندهی فضایی الهامگرفته از طبیعت، شکلدهی پیوندهای احساسی میان انسان و طبیعت، و طراحی مبتنی بر ویژگیهای بستر و مکان، بیشترین قابلیت بومیسازی و اثرگذاری در ارتقای کیفیت طراحی مجتمعهای گردشگری استان گیلان را دارند. در نهایت، مجموعهای از راهکارهای طراحی مبتنی بر مؤلفههای شناساییشده ارائه گردید.
دانلودها
مراجع
Abdelaal, A., Shokry, A., & Soebarto, V. (2018). History matters: The origins of biophilic design of innovative learning spaces in traditional architecture. International Journal of Architectural Research (Archnet-IJAR), 12(3), 108–127.
Almusaed, A., Alasadi, A., & Almssad, A. (2022). A research on the biophilic concept in school design in hot climates: A case study from Iraq. Advances in Materials Science and Engineering, 2022, Article ID (not provided).
Asadi, Sh., & Khatibi, S. M. R. (2021). Developing biophilic urban design criteria for organizing central urban fabrics. Zist Space, 1(1), 91–115.
Badamchi-Zadeh, P., Pourmohammadi, M. R., & Oskouei Aras, A. (2024). Structural and content analysis of urban biophilic research from domestic and international perspectives. Urban Planning Geography Research, 12(4), 135–155.
Bahraminejad, D. (2003). Understanding and evaluating the quality of the urban environment in the middle fabric of cities: The case of Shiraz (areas formed between 1921–1941) (Master’s thesis). University of Shiraz.
Bateli, T. (2018). Biophilic and natural cities (K. Ziyari, S. Rafiei Parsa, & R. Ziyari, Trans.; 1st ed.). Arad. (Original work published in Persian; 180 pages)
Beigi Nejad, M. A., & Ameri Sefat, A. A. (2016). Investigation of biophilic architectural features in Iranian vernacular buildings (Hot and dry climate case). International Conference on Innovation in Science and Technology, Barcelona, Spain, October 14, 500–510.
Bitaf, A., Habib, F., & Zabihi, H. (2017). Biophilic approach as a strategy for improving living-environment quality in residential complexes. Urban Management, 16(49), 331–349.
Bitaf, A., Habib, F., & Zabihi, H. (2018). Localization of ecological and biophilic architectural principles in the design of Iranian residential complexes to enhance their quality. Urban Management, 17(52), 205–218.
Bolten, J., & Barbiero, G. (2020). Biophilic design: How to enhance physical and psychological health and well-being in our built environments. Visions for Sustainability, 13, 11–16.
Deljoui, B., & Mehrpo, R. (2023). Examining biophilic architectural factors for achieving sustainability. 4th National Conference on Knowledge-Based Urbanism and Architecture, Tehran, July 13, 1–9.
Emami, S. F., Dorban Astaneh, A., Rezvani, M. R., & Ghadiri Masoum, M. (2025). Analysis of rural tourism conditions with a community-based approach in Gilan Province. Geographical Studies of Coastal Areas, 6(1), 1–19.
Firoozi, M. (2022). Examining the dimensions of biophilic architecture in Iranian gardens based on Kellert’s Biophilic Value Theory: Case study of Shazdeh Mahan Garden. Architecture Poetics, 2(7), 1–17.
Golkar, K. (2001). Components forming urban design quality. Soffeh, 32, 38–65.
Heydari Amin, S. (2022). Infrastructure and its role in tourism development (Case study: Makran coasts). Tourism Space, 11(44), 99–114.
Isa Kakroodi, S. (2022). Biophilic architecture and its impact on human behavior. 16th National Conference on Urbanism, Architecture, Civil Engineering, and Environment, Shirvan, July 4, 1–9.
Kayıhan, K. S. (2018). Biophilia as the main design question in architectural design studio teaching. MEGARON: Yıldız Technical University, Faculty of Architecture E-Journal, 13(1), 1–12.
Kellert, S. (2023). Nature by design: The experience of biophilic design (H. Hataminejad, R. Jafarizadeh, & M. Jafarizadeh, Trans.; 1st ed.). Vian. (Original work published in Persian; 152 pages)
Nazemi, A., & Ghasemi, A. (2016). Strategies for enhancing harmonious interaction between architectural buildings and nature using a biophilic approach. Biennial Conference on Society and Contemporary Architecture, Isfahan, Iran, February 12, 1–11.
Sadat, M., & Farjami, Gh. (2021). The effect of biophilia in office spaces to improve mental health. Scientific–Research Journal of Space and Place in the City, 5(20), 59–70.
Sameh, R. (2018). Reflections on the concept of quality in architecture. Architectural Thought, 2(3), 44–64.
Shaterzadeh, A., Khatibi, S. M. R., & Elahi, M. (2022). Developing qualitative improvement indicators for the Maharloo Lake tourism axis based on the biophilic model and its compatibility with the urban structure. Cultural Tourism, 3(11), 30–39.
Tardast, Z., Meshkini, A., & Rajabi, A. (2021). Explaining a strategic planning model for biophilic tourism in Tehran metropolis. Urban Tourism Quarterly, 8(2), 65–79.
